Những nguồn nguyên liệu giàu chất chống oxy hóa trong tự nhiên

          Để hiểu rõ cơ chế tác dụng của các chất chống oxy hóa, ta đi tìm hiểu gốc tự do. Gốc tự do là các chất phản ứng mạnh. Được tạo ra khi cơ thể chúng ta thu nhận oxy hoặc chuyển hóa thức ăn để thu năng lượng. Bản thân gốc tự do góp phần vào quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, nếu gốc tự do quá nhiều có thể gây tổn thương các tế bào lành, hoặc thậm chí có thể là nguyên nhân dẫn đến một số bệnh, đặc biệt bệnh liên quan đến quá trình chuyển hóa.
Bình thường, các nguyên tử trong cơ thể chúng ta ở trạng thái cân bằng. Chính vì việc mất cân bằng electron trong nguyên tử đã tạo ra các gốc tự do đi “chiếm đoạt” electron từ các nguyên tử lành lặn khác. Chính điều này đã gây ra các chuỗi phản ứng không mong muốn. Khi chiếm đoạt các electron từ các nguyên tử lành, các gốc tự do sẽ gây ra hàng loạt gốc tự do mới, cứ như vậy làm cho tế bào lành bị hư hỏng, biến chất. Làm phát sinh các loại bệnh: rối loạn tiêu hóa, gan thận, tim mạch, gan, ung thư, đột biến.
          Các gốc tự do có thể được tạo ra từ các hợp chất có tính oxy hóa mạnh mang gốc kim loại (Fe) hay các hợp chất hữu cơ chứa các gốc nitrit (NO), cacboxyl (COO), cacbonyl (CHO), O₂, tia tử ngoại…
Tính chất chung của chất chống oxy hóa sinh học là dễ dàng cho các điện tử tự do (electron) của mình cho bất kỳ một chất oxy hóa nào đó mà chúng mà chúng bắt gặp, khiến chúng không còn trạng thái tự do.
  Nguồn các chất chống oxy hóa
          Hiện nay, có hàng ngàn các hợp chất này đến từ trái cây, rau và ngũ cốc. Chúng ta cần phải thực hiện chế độ uống nhiều chất chống oxy hóa và gốc tự do, để cung cấp bảo vệ cho tất cả các tế bào trong cơ thể của chúng ta chống lại nhiều loại gốc tự do tấn công các tế bào.
 
          Các loại trái cây và rau quả chưa qua chế biến là một nguồn tuyệt vời của chất chống oxy hóa tự nhiên. Nhiều chứa vitamin C và E, cũng như beta-carotene (tiền chất của vitamin A).
           Đu đủ, cam, cà rốt là những nguồn nổi tiếng nhất của beta-carotene.
           Brocoli và cải xoăn có chứa chất chống oxy hóa, lutein và zeaxanthin, mà được khuyến cáo trong việc ngăn ngừa các bệnh về mắt liên quan đến tuổi.
          Cà chua chứa lycopene, mà được cho là giảm nguy cơ ung thư.
          Các loại quả mọng có chứa một lượng cao chất anthocyanins, được chứng minh là có ảnh hưởng sức khỏe tiềm năng chống ung thư, bệnh thần kinh, viêm, tiểu đường và nhiễm khuẩn.
          Vitamin C, E và A, cùng với selen, chiết xuất hạt nho, pycnoginol và reversatrol được tất cả nổi tiếng bổ sung chất chống oxy hóa.
           Đây là điều kỳ lạ trong trái cây và rau quả, trong đó có chứa một lượng lớn chất chống oxy hóa và gốc tự do, đặc biệt tốt cho bạn và làm xuất hiện để tránh khỏi một số bệnh. Lý do mà trái cây và rau quả là tốt hơn rất nhiều, theo các nhà khoa học, đó là chúng có chứa một số lượng lớn các chất dinh dưỡng tuyệt vời khác bên cạnh chất chống oxy hóa và họ cũng có thể có ảnh hưởng.
            Các chất sắc tố hữu cơ có nguồn gốc từ thực vật
            Các chất chống oxy hóa và gốc tự do trong đó có chất phytochemical là các sắc tố được tìm thấy chủ yếu trong tảo, thực vật và vi khuẩn quang hợp, và lý do cho sắc thái khác nhau của màu đỏ, vàng, xanh và cam trong rau, trái cây và hoa. Các carotenoid mạnh nhất được biết đến là beta –carotene, Lutein và Lycopene.
           Flavonoids chứa flavanols gồm catechins, gallocatechin và trimeric procyanidin là thành phần mang lại nhiều tác dụng cho hợp chất polyphenols như: kháng viêm và chống oxi hóa, bảo vệ tế bào khỏi sự phá hoại của các gốc tự do.
           Từ cuối thế kỷ 20, các cuộc nghiên cứu dịch tễ học và các phân tích đã cho thấy rằng dùng lâu dài các nguồn thực phẩm từ thực vật giàu polyphenols có thể bảo vệ cơ thể tránh khỏi quá trình phát triển nhiều căn bệnh như: ung thư, tim mạch, tiểu đường, loãng xương, thoái hóa thần kinh. Do những tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe nên hợp chất polyphenols và các thực phẩm giàu polyphenols đã được chiết xuất thành nhiều dạng thực phẩm chức năng dùng để hỗ trợ sức khỏe cho con người.
          Từ đó chiết xuất Epigallocatechin gallate (EGCG) - một dạng polyphenols trong trà xanhmà quan trọng là EGCG trong trà xanhđược các nhà khoa học chú ý và nghiên cứu hàng loạt nhằm tìm ra phương pháp chiết xuất hoàn hảo nhất.
          Chiết xuất EGCG từ trà xanh giúp phòng tránh ung thư. Chiết xuất EGCG trong trà xanh ức chế sự hình thành N-methyl-N''-nitro-N-nitrosoguanidine - một trong những nhân tố gây ung thư dạ dày. Ngoài ra, EGCG trong trà xanh còn ức chế sự hình thành các gốc tự do trong cơ thể, ngăn cản hình thành các khối u hay tế bào bất thường.
Có thể giúp giảm tình trạng hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu, nguyên nhân dẫn đến bệnh tim mạch. Uống trà xanh giúp làm giảm nguy cơ bị bệnh tim nhờ làm giảm hàm lượng cholesterol và triglyceride. Chiết xuất EGCG từ trà xanh giúp ngăn ngừa nguy cơ bệnh tiểu đường. EGCG được chiết xuất trong trà xanh giúp hạ thấp lượng đường trong máu ở những con chuột ăn thức ăn có bổ sung EGCG.
          Hơn nữa, EGCG còn chống lại sự phá hủy của tế bào β – một loại tế bào đặc biệt làm nhiệm vụ sản xuất insulin giúp kiểm soát lượng đường trong cơ thể. Chiết xuất EGCG trong trà xanh giúp ngăn cản sự lây nhiễm HIV. Chiết xuất EGCG từ trà xanh có thể ức chế SEVI - một loại protein trong tinh dịch có tác dụng tạo điều kiện thuận lợi cho vi rút HIV tiếp cận với tế bào bình thường để lây nhiễm. Cụ thể, EGCG trong trà xanh sẽ ngăn virus HIV không bám vào các tế bào hệ miễn dịch của người. Chiết xuất EGCG từ trà xanh hỗ trợ điều trị bệnh viêm ruột mãn tính

Vũ Thị Hồng tổng hợp