Cây xạ đen tên khoa học là Celastrus Hindsu benth, thuộc họ Celastraceae hay còn gọi là chi Dây gối. Cây xạ đen là một dạng cây dây leo thân gỗ, sống lâu năm và mọc thành bụi. Uống cây xạ đen chữa bệnh gì? Xạ đen được biết là có tác dụng chữa ung thư và các bệnh về gan, viêm gan B, xơ gan, gan nhiễm mỡ, men gan cao…tương đối tốt, tuy không bằng nấm lim xanh. Xạ đen có nhiều tên gọi khác như đồng triều, bách vạn hoa, dây gối, bách giải, hay duồng khụ. Lần đầu tiên khoa học thế giới nghiên cứu là năm 1851. Ở Việt Nam, giáo sư Lê Thế Trung tại Viện Quân Y đã có công trình nghiên cứu về tác dụng cây xạ đen chữa bệnh.

      Lá xạ đen nhìn như lá chè nhưng to và dài hơn, dạng như hình thuyền bầu. Lá non có thể có màu đỏ tía, lá xạ đen già mới chuyển màu xanh. Phiến lá xạ đen hình bầu có nhiều cặp gân phụ. Lá xạ đen mép răng cưa thưa và thấp, mặt lá bóng nhẵn, cuống lá dài khoảng 4 – 8mm. Lá xanh quanh năm và không rụng theo mùa. Mặt trên của lá tươi có độ bóng nhất định và màu đậm hơn mặt dưới. Lá xạ đen mọc vênh lên hai bên mép lá, cụp xuống ở hai đầu ngọn lá và gốc lá.
      Lá xạ đen phơi khô màu xanh nhạt, thân lá co lại nhưng vẫn nhận dạng được bằng mắt thường. Tùy theo mức độ phơi khô và hàm lượng ẩm mà lá có thể khô giòn hoặc không.

      Cây xạ đen là loại cây dây nhỏ thuộc dạng thân leo, hay mọc quấn quanh cây lớn. Dây xạ đen to nhất chỉ cỡ ngón chân cái. Nếu chặt thân xạ đen, nhựa đen chảy ra, sau 5 phút thì thân chuyển màu đen đặc trưng. Có lẽ đây là đặc điểm hình thành tên gọi bởi toàn thân không có bộ phận nào khác màu đen. Hoa xạ đen mọc thành chùm màu trắng ở đầu cành. Quả kết thành các chùm nhỏ, khi chín chuyển màu vàng cam nhạt.

      Cây xạ đen mọc ở các vùng bán sơn địa, đồi núi thấp, có phạm vi phân bố khá rộng. Xạ đen mọc ở nhiều tỉnh như: Hà Nội, Hà Nam, Ninh Bình, Hòa Bình. Quảng Ninh , Hải Phòng, Thừa Thiên Huế. Gia Lai, Vườn quốc gia Ba Vì và Vườn quốc gia Cúc Phương. Các vùng đồi núi thấp thuộc các tỉnh khác cũng có mọc nhưng hiếm hơn. Khí hậu nhiệt đới gió mùa, với đủ bốn mùa thích hợp cho chu kỳ sinh trưởng của cây.

      Cây xạ đen có nhiều loại, cùng chi thực vật có đến mười loại. Xét theo tên gọi, chính danh thì chỉ có một loại cây tên này. Nhưng trong cùng chi với cây xạ đen còn có mười loài tương tự, trong đó giống về hình thức và dễ nhầm lẫn hơn cả là cây xạ vàng, cây xạ đỏ và cây xạ trắng.
Mời xem thêm về đặc điểm các loài xạ vàng, xạ trắng và xạ đỏ ở phần cuối bài – mục Phân biệt cây xạ đen.

      Xạ đen hay duồng khụ là cây thuốc quý có công dụng chữa trị nhiều loại bệnh, tốt cho sức khỏe. Một trong những tác dụng quý nhất đó là hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh ung thư. Trong cây xạ đen có chứa các hợp chất ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư, điển hình là 3 loại dược chất: Flavonoid, Quinone, Saponin Triterpenoid. Cùng tìm hiểu kỹ hơn về tác dụng của các dược chất chữa ung thư có trong cây xạ đen này nhé
Qua nghiên cứu về thực vật học, hóa dược, dược lý, nghiên cứu thực nghiệm trên động vật được gây ung thư ( theo đề tài cấp Bộ về xạ đen do GS. Lê Thế Trung làm chủ nhiệm), các bác sĩ đã phát hiện ở loài cây này tác dụng hạn chế sự phát triển của khối u ác tính. Hơn nữa, theo GS. Trung, hợp chất lấy từ xạ đen kết hợp với hợp chất Phylamin (lấy từ một loại thảo dược ở đồng bằng) còn phát huy tác dụng kéo dài tuổi thọ trung bình của động vật bị ung thư hơn nhiều chất đã qua nghiên cứu thực nghiệm như Trinh nữ hoàng cung hay tỏi Thái Lan.
Đến cuối năm 1999, đề tài của các bác sĩ Học viện Quân y được nghiệm thu, cây xạ đen chính thức công nhận là một trong không nhiều vị thuốc nam có tác dụng điều trị hỗ trợ bệnh nhân ung thư. Cuối năm 2002, người bệnh mới biết đến loại cây này qua câu chuyện của GS Trung trong chương trình người đương thời trên VTV3.
 + Hoạt chất Flavonoid
      Flavonoid là những chất oxy hóa chậm, làm chậm quá trình oxy hóa do những Gốc tự do gây nên. Gốc tự do là các nhân tố xấu như: ung thư, sự lão hóa, hủy loại tế bào, …. Vì thế, cây xạ đen được sử dụng trong Y học cổ truyền hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh ung thư.
        Tác dụng làm chậm quá trình oxy hóa của Flavonoid giúp bảo vệ cơ thể, ngăn ngừa lão hóa, xơ vữa động mạch, tai biến mạch máu não, xơ gan, chấn thương nhẹ do bức xạ.
      Flavonoid còn có tác dụng chống độc, làm giảm tổn hại gan, bảo vệ chức năng gan, ổn định huyết áp.
      Dược chất Flavonoid có nhiều trong các loại thảo dược, xạ đen là một trong số đó. Lời khuyên được đưa ra là nên sử dụng nước cây xạ đen hàng ngày như một loại trà sẽ tăng cường sức khỏe, bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.
Theo nguồn thông tin chúng tôi tìm hiểu trên báo Hóa học cho thấy:
      Flavonoid là những chất oxy hóa chậm, làm chậm quá trình oxy hóa do các Gốc tự do gây ra. (Gốc tự do là các tác nhân xấu như: Bệnh Ung thư, hủy loại tế bào, sự lão hóa …) do vậy xạ đen được ứng dụng trong y học ổ truyền để phòng và hỗ trợ điều trị bệnh Ung thư.
      Do có các tác dụng ngăn cản quá trình oxy hóa nên Flavonoid có tác dụng bảo vệ cơ thể, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tai biến mạch máu não, lão hoá, thoái hoá gan, tổn thương do bức xạ.
Ngoài ra Flavonoid còn có tác dụng chống độc, làm giảm thương tổn gan, bảo vệ chức năng gan và ổn định huyết áp.
Flavonoid chứa nhiều trong các loại thảo dược, trong đó có Cây xạ đen, bởi vậy việc sử dụng cây xạ đen hàng ngày như một loại trà sẽ đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
      2,3 Dihydro – 3,5 – dihydroxy -6 – methyl -4H –pyran – 4 -0ne là 1 trong nhóm flavonoid có trong xạ đen là chất oxy hóa mạnh, làm chậm quá trình oxy hóa do các gốc tự do gây ra, từ đó ngăn ngừa ung thư, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, tai biến mạch máu não, thoái hóa gan, tổn thương do bức xạ, ổn định huyết áp, bảo vệ chức năng gan.
   +  ᵝ  Sitosterol là Phytosterol điển hình có trong xạ đen.
       Phytosterol là hoạt chất thuộc nhóm Sterol nguồn gốc thực vật, Phytosterol là chất mỡ có mặt trong thực vật (các loại quả hạch, hạt đậu và dầu thực vật) có kết cấu tương tự như ở cholesterol, cho phép ngăn chặn cơ thể hấp thu chất này. trong khi cholesterol có nguồn gốc từ động vật gây hại cho cho sức khoẻ con người đặc biệt là tim mạch. Phytosterols  có lợi cho sức khoẻ , làm giảm nồng độ cholesterol trong máu.
    Ảnh hưởng của phytosterol đối với cholesterol huyết thanh
        Phytosterol, cũng được nhắc đến như các sterol và stanol, là các chất có nguồn gốc thực vật có cấu trúc và chức năng tương tự như cholesterol trong cơ thể người. Khi được ăn vào, phytosterol sẽ dịch chuyển cholesterol tại các vị trí liên kết ở bộ máy tiêu hóa, ức chế sự hấp thu cholesterol ở ruột và tăng thải trừ ở mật. Điều này dẫn đến việc giảm sự tuần hoàn LDL-C và các apolipoprotein khác chứa các tiểu phân lipoprotein trong dòng máu.
      Theo chế độ ăn kiêng Phương Tây điển hình, nhiều người đã tiêu thụ 200mg phytosterol mỗi ngày thông qua lượng thức ăn đưa vào cơ thể [4]. Các nguồn phổ biến nhất bao gồm dầu thực vật chưa tinh chế, các loại hạt, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Dầu thực vật (dầu olive, dầu từ các hạt) chứa nhiều phytosterol nhất .
+ Dược chất Quinone
        Quinon có công thức hóa học tổng quát là C6H4O2 là 1 hoạt chất có tác dụng làm cho tế bào ung thư hóa lỏng dễ đào thải. Dược chất này kết hợp với Flavonoid, Saponin Triterpenoid sẽ có tác dụng phòng chống ung thư, đào thải, loại bỏ các tế bào ung thư ra khỏi người bệnh tốt hơn.
      Quinon có công thức hóa học tổng quát là C6H4O2 là một hoạt chất có tác dụng làm cho tế bào Ung thư hóa lỏng dễ tiêu. Đây là một hợp chất, khi được kết hợp với các hoạt chất Flavonoid; Saponin Triterpenoid sẽ giúp tăng cường khả năng phòng chống Ung thư, đào thải và loại bỏ tế bào Ung thư khỏi cơ thể người bệnh.
Có thể nói 3 hoạt chất Flavonoid; Saponin Triterpenoid, Quinone trong cây xạ đen với nhiều dược tính quý giúp chống viêm, kháng khuẩn, ngăn ngừa lão hóa, làm chậm sự phát triển và đặc biệt là tác dụng cô lập để tiêu diệt tế bào Ung thư, đào thải độc tố khỏi cơ thể, điều hòa huyết áp, phòng ngừa biến chứng tai biến và thoái hóa Gan mở ra triển vọng mới cho nền y học nước nhà để ứng dụng cây xạ đen vào điều trị các bệnh nan y nhất là bệnh ung thư.
+ Hoạt chất Saponin Triterpenoid
      Các nhà khoa học Hàn Quốc, Nhật Bản đã chứng minh được rằng Saponi Triterpenoid có công dụng kiềm chế sự phát triển của tế bào bệnh ung thư, tái tạo các cấu trúc tế bào bị bệnh ung thư hóa, đồng thời có khả năng phòng ngăn ngừa sự phát triển, di căn của tế bào ung thư ác tính.
Việc phát hiện ra hoạt chất Saponi có trong cây xạ đen đã mở ra được lối thoát cho những bệnh nhân ung thư, bởi xưa nay mang trong mình căn bệnh ung thư ác tính coi như bản án tử hình. Điều trị bệnh ung thư khá tốn kém, sử dụng cây xạ đen chữa ung thư vừa rẻ, vừa hiệu quả.
         Trên đây là 3 loại dược chất chữa ung thư có trong cây xạ đen, lý giải vì sao xạ đen có khả năng giúp các bệnh nhân ung thư thoát được lưỡi hái tử thần. Ngoài ra, các hoạt chất  Flavonoid, Quinone, Saponin Triterpenoid trong cây xạ đen còn có có công dụng chống viêm nhiếm, phòng ngừa lão hóa, loại trừ độc tố ra khỏi cơ thể, điều hòa huyết áp, ngăn ngừa xơ gan, viêm gan, mở ra triển vọng mới cho nền Y học, hỗ trợ chữa trị các bệnh nan y
        Saponi chứa nhiều trong các loại cây thuốc quý như Nhân sâm, tam thất bắc, ngũ gia bì, đinh lăng…. Là hoạt chất có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm. Các nhà khoa học Nhật Bản, Hàn Quốc đã chứng minh được rằng Saponi có tác dụng kiềm chế sự phát triển của tế bào Ung thư, tái tạo tế bào bị Ung thư hóa, đồng thời còn có khả năng phòng chống sự xâm lấn và di căn của các tế bào Ung thư ác tính.
Việc tìm ra hoạt chất Saponi trong cây xạ đen có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc phòng chống Ung thư, đây là một minh chứng cho thấy các cây thuốc bài thuốc dân gian luôn có ý nghĩa thực tiễn vô cùng quý báu trong y học.
7. Một số tác dụng của xạ đen        Cây xạ đen hỗ trợ chữa ung thư phổi
      Cây xạ đen hỗ trợ chữa ung thư phổi có tác dụng với cả dạng ung thư phổi tế bào không nhỏ (bao gồm ung thư biểu mô tế bào vảy, ung thư biểu mô tuyến,  ung thư biểu mô tế bào lớn) và ung thư phổi tế bào nhỏ (bao gồm ung thư biểu mô tuyến vảy, U carcinoid, ung thư biểu mô tuyến phế quản, ung thư biểu mô sarcomatoid).
      Cây xạ đen hỗ trợ chữa ung thư gan
      Các hoạt chất trong cây xạ đen có hiệu quả với các dạng ung thư gan bao gồm: ung thư biểu mô tế bào gan nguyên phát, u mạch máu ác tính ở gan, ung thư đường ống dẫn mật, u nguyên bào gan.
      Cây xạ đen hỗ trợ chữa các loại ung thư khác
      Cây xạ đen còn có tác dụng với nhiều dạng ung thư khác: ung thư cổ tử cung, ung thư xương, ung thư vòm họng, ung thư trực tràng…
      Cách sử dụng cây xạ đen tươi
      Mặc dù có rất nhiều cách sử dụng cây xạ đen tươi nhưng để phát huy tác dụng của cây thuốc xạ đen chữa bệnh ung thư và các dạng bệnh khác thì cách dùng hiệu quả vẫn là sắc nước uống:
      Dùng để hỗ trợ điều điều trị bệnh ung thư:
      Sử dụng xạ đen (gồm lá và thân):30-40gram; cây bạch hoa xà thiệt thảo: 30gram; cây bán chi liên: 15gram đem rửa sạch và sắc với 1,5 lít nước uống trong ngày
      Dùng điều trị các bệnh về gan, viêm gan B:
      Sử dụng là và thân xạ đen 40-50 gram, cây cà gai leo: 30gram; cây mật nhân:10gram; rửa sạch các thảo dược rồi sắc với 1 lít nước uống trong ngày.
      3 loại dược chất kháng Ung thư có trong cây xạ đen
      Trong cây xạ đen Hòa Bình, các nhà khoa học đã tìm thấy 3 hoạt chất kháng Ung thư đó là: Flavonoid; Saponin Triterpenoid, Quinone. Nào chúng ta hãy cùng tìm hiểu về các hoạt chất này.
      Xạ đen là vị thuốc nam đa công dụng, rất tốt cho sức khỏe (Ví dụ: Tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, tiêu viêm, giải ung thũng, tăng cường sức đề kháng của cơ thể). Một trong những tác dụng quý nhất trong xạ đen đó là tác dụng phòng và hỗ trợ điều trị bệnh Ung thư. Những tác dụng quý đó của cây xạ đen là do các hợp chất có trong vị thuốc này, đặc biệt là 3 loại dược chất kháng Ung thư có trong cây xạ đen đó là: Flavonoid; Saponin Triterpenoid, Quinone. Nào chúng ta hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về tác dụng của các dược chất này.

Nguồn: https://issuu.com/daykemquynhonofficial/docs/nccttmsdcctlcxd