Dinh dưỡng hợp lý cho người lao động trí óc

Thứ hai - 22/10/2018 14:46

Lao động trí óc là một hình thái lao động đặc thù của loài người, xuất hiện từ rất xa xưa, khi con người bắt đầu có tư duy sáng tạo. Đặc điểm của người lao động trí óc là mỗi ngày có hằng triệu xung động điện ở các tế bào thần kinh với khoảng 6000 ý nghĩ, phần lớn là lập lại. Người lao động trí óc sáng tạo gần như không có sự chấm dứt theo thời gian. Khi não bị suy yếu có dấu hiệu như tri giác và cảm giác trì trệ, không cảm thấy hứng thú làm việc, sức chịu đựng kém, dễ bị kích thích, hay nóng tính, khó làm chủ được cảm xúc. Vì vậy để người lao động trí óc làm việc hiệu quả cần chú ý đến việc xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý.

Hình 1. Các giai đoạn phát triển của não

TT	Giai đoạn	Cân nặng
1	Sơ sinh	400g
2	1 tuổi	900-1000g
3	8 tuổi	1200-1300g
4	Trưởng thành	1400g

Người lao động trí óc có nhu cầu năng lượng 2200 – 2400 kcal/ngày, trong đó các thành phần sinh năng lượng là lipid chiếm 20%, glucid chiếm 60 – 65% và protein chiếm 15 – 17% tổng nhu cầu năng lượng.
Protein có vai trò quan trọng với người lao động trí óc bởi protein chiếm khoảng 35% khối lượng của các tế bào thần kinh. Nó là chất dinh dưỡng đặc biệt quan trọng trong việc thực hiện chức năng tư duy, lưu trữ và tái hiện thông tin (trí nhớ) của não. Do đó khi não thiếu cung cấp các acid amin làm suy nhược, thờ ơ, chậm chạp dẫn đến trí nhớ và sức tập trung bị suy giảm. Mỗi người cần ăn khoảng 250g thịt cá để có khoảng 50-60g protein mỗi ngày.
Lipid là thành phần cấu tạo của màng tế bào, màng nhân, màng ty lạp thể... Tổ chức não được cấu tạo bởi 60% lipid. Các chất béo thiết yếu cấu tạo các tế bào thần kinh, cơ thể không tự tổng hợp được mà phải nhận từ thức ăn
Ngoài ra glucid cấu tạo tế bào và mô. Đường glucose là nguồn nguyên liệu chủ yếu cung cấp năng lượng cho não hoạt động nên não tiêu thụ glucose nhiều hơn các cơ quan khác, chiếm khoảng 40% tổng lượng bột đường mà cơ thể tiêu thụ.
Ngoài ra người lao động trí óc cần các thành phần không sinh năng lượng như khoáng chất và các vitamin.

Bảng 1. Hậu quả thiếu một số vitamin đối với người lao động trí óc

TT	Vitamin	Hậu quả khi thiếu	Nguồn cung cấp
1	-Vitamin B₁	- Kém tập trung, chú ý	- Ngũ cốc nguyên hạt, rau củ
2	-Vitamin B₃ (PP)	- Trầm cảm, khó ngủ	- Ngũ cốc nguyên hạt, rau củ
3	-Vitamin B₅	- Giảm trí nhớ, stress.	- Ngũ cốc nguyên hạt, rau củ
4	-Vitamin B₆	- Kích thích, giảm nhớ, trầm cảm	- Ngũ cốc nguyên hạt, rau củ
5	-Vitamin B₁₂	- Lẫn, nhớ kém, loạn thần	- Thịt, cá, sản phẩm từ sữa, trứng
6	- Vitamin C	- Trầm cảm, loạn tâm.	- Rau và trái cây tươi.
7	-VitaminH (Biotin)	- Rối loạn tri giác, chán ăn, nôn	- Cải, nấm, thịt, trứng, đậu, cà rốt
8	- Axit Folic	- Lo âu, trầm cảm, loạn tâm	- Nấm, cà rốt, sữa bò tươi, gan, trứng

Bảng 2. Hậu quả thiếu một số khoáng chất đối với người lao động trí óc

Loại	Chức năng	Hậu quả khi thiếu	Nguồn cung cấp
Zn	- Xúc tác, cấu trúc enzym	- Suy nhược, giảm tập trung, hay quên, rối loạn giấc ngủ, thờ ơ	- Hàu, thịt bò, thịt cóc, cá, trứng, củ cải, ổi.
Mg	- Xúc tác, cấu trúc enzym	- Cáu gắt, mất ngủ	- Thịt trứng
Iod	Cấu tạo T3, T4	- Chậm phát triển trí tuệ	- Muối, rong biển, cá biển
Sắt	- Cấu tạo hemoglobin	- Thiếu máu thiếu sắt gây mệt mỏi, chóng mặt, kém tập trung, hay quên.	- Thịt, cá, trứng, rau xanh

Ngoài các thành phần dinh dưỡng người lao động trí óc cần chú ý đến nhu cầu oxi của cơ thể do nhu cầu oxy của tế bào não gấp hơn 12 lần của cơ thể. Não tuy có trọng lượng khoảng 1300g, chỉ bằng khoảng 2% của trọng lượng cơ thể nhưng cần đến 20% nhu cầu oxy của cơ thể. Khi não thiếu oxy cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi, hoa mắt, suy nhược, giảm trí nhớ, giảm khả năng tập trung, hay ngất xỉu. Vì vậy, hằng ngày ngoài chú ý đến nhu cầu dinh dưỡng người lao động trí óc cần vận động cơ thể, phục hồi sinh lực và bảo vệ trí não, tham gia các hoạt động xã hội, tôn trọng đồng hồ sinh học và củng cố nền tảng thể chất qua phát triển các cơ quan dự trữ năng lượng.

Tác giả bài viết: Ths Tăng Thị Phụng

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Dinh dưỡng hợp lý cho người lao động trí óc

Nước uống tinh khiết - Đại học Sao Đỏ

Đăng nhập